Tekrarlayan ağız içi yaraları (tekrarlayan oral aftlar) 5.461 kere okundu.
Tekrarlayan ağız içi yaralar; aft, aftöz stomatit veya aftöz ülser olarak isimlendirilmektedir. Tekrarlayan aftöz stomatitin nedeni yoktur. Bu nedenle de belirli tedavisi yoktur. Bu yazıda tekrarlayan ağız içi aftlar ile ilgili detaylı bilgileri bulabilirsiniz.
Aft Nedir?
Aftlar genellikle dudakların içi, yanaklar veya dilin alt kısmı gibi ağzın yumuşak bölgelerinde oluşmaktadır. Yuvarlak şekillidir. Bulaşıcı değildir. Tek tek veya kümeler halinde ortaya çıkabilmektedir. Genelde 7 – 10 gün içinde iyileşmektedir.
Tekrarlayan aftöz stomatitin nedeni belirsizdir ve belirli tedavisi yoktur. Ancak ülserlerin neden olabileceği ağrıyı tedavi etmek için tedavi seçenekleri mevcuttur.
Oral Aftlar Nasıl Görünür?
Ağız içi yaralar, normalde sığdır ve soluk sarı renkte başlayarak sonra griye dönmektedir. Kırmızı halkayla çevrelenebilirler veya iltihaplandıklarında tamamen kırmızı görünebilirler.
Aftın bulunduğu yere bağlı olarak yemek yemek, içmek ve konuşmak rahatsız edici olabilir. Aft oluşmadan önce, bazen yanma veya kaşıntı hissi başlayabilir. Yara oluştuktan sonra genellikle ağrı meydana gelir.
Oral Aftların Nedenleri Nelerdir?
Aftların kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bazı tetikleyici faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Genetik olma ihtimali yüksektir. Aftı olan kişilerin yarıya yakınında aile öyküsü vardır. Her beş kişiden biri hayatının bir döneminde etkilenmektedir.
Tekrarlayan ağız içi yaralar için tetikleyiciler aşağıdaki gibidir:
- Stres
- Ağız içi travma (ısırık, takma diş vs. kaynaklı)
- Genetik faktörler
- Kahve
- Çikolata
- Asitli ve baharatlı yiyecekler
- Bazı diş macunu ve gargaralarda bulunan sodyum lauril sülfat
- Demir ve bazı vitamin eksiklikleri
- Gıda alerjileri
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Hormonal değişiklikler
- Sigara kullanma ve bazen sigarayı bırakma
- Aspirin ve bazı ağrı kesici ilaçlar
- Kokain
Tekrarlayan Ağız İçi Yaralar Hangi Hastalıkların Belirtisidir?
Tekrarlayan oral aftlar bazen çeşitli hastalıkların belirtisi olabilmektedir. Bu hastalıklar aşağıdaki gibidir:
- Behçet hastalığı (Ülkemizde görülme sıklığı diğer ülkelere göre yüksek olduğu için özel öneme sahiptir.)
- Chron hastalığı
- Çölyak hastalığı
- HIV/AIDS
Tanı Nasıl Konulur?
Çoğu durumda tanı tıbbi muayeneye dayanmaktadır. Çünkü aft kolayca tanınabilmektedir. Daha ciddi hastalıklarla bağlantıları nedeniyle tekrarlayan aftların uygun bir şekilde değerlendirilmesi ve altta yatan herhangi bir nedenin dışlanması önemlidir. Bazen kan testleri veya daha az sıklıkla bir gastroskopi veya kolonoskopi gerekebilmektedir. Bu gereklilik doktorun kapsamlı tıbbi geçmişi ve aftların şiddetini değerlendirmesine ve diğer semptomların varlığına bağlıdır.
Oral Aftların Tedavisi Nasıl Olur?
Tekrarlayan ağız içi yaralar için bir belli bir tedavi yoktur. Ancak şikâyete yönelik yapılacaklar vardır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
- Doğrudan aft üzerine uygulanan steroidli
- Doğrudan aft üzerine uygulanan anti-inflamatuar, ağrı kesici kremler
- Antiseptik bir gargara kullanımı
- Diğer lokal anestezikler/uyuşturucu maddeler
- Demir ve vitamin eksikliklerinin giderilmesi (Örneğin; folik asit, çinko veya B12 vitamini)
- Şiddetli ve dirençli hastalarda bağışıklık sistemini düzenleyen sistemik ilaçlar
- Bazı antibiyotikler suda çözündürülüp ağız gargarası şeklinde uygulanabilmektedir.
Oral Aftlar için Evde Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?
Ağız içi yaralar için evde uygulayabileceğiniz yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Ağzı tuzlu su ile çalkalamak.
- Ağzı karbonatlı suyla çalkalamak.
- Etkilenen bölgelere buz uygulamak.
- Sert ve asitli yiyecek ve içeceklerden kaçınmak.
- Belirli gıdalarla bariz bir ilişki varsa bunları diyetten çıkarmak.
- Stresi minimuma indirmek.
Oral Aftları Önlemenin Bir Yolu Var mıdır?
Tekrarlayan aftöz ülserleri olanlarda yara sıklığını azaltmak için bazı önlemler alınabilmektedir. Bu önlemler aşağıdaki gibidir:
- Ağız yarasını tetikleyebilecek gıdalardan kaçınmak.
- Yeterli miktarda besin ve vitamin içeren sağlıklı ve dengeli bir diyete odaklanmak.
- İyi diş hijyeni sağlamak ve tahrişi önlemek için yumuşak bir diş fırçası kullanmak.
- Stresi azaltmak ve yeterli miktarda uyumak.
Tekrarlayan Oral Aftların Gidişatı Nasıldır?
Ağız içi yaralar genellikle ciddi değildir ve herhangi bir özel tedavi olmaksızın geçebilmektedir. Birkaç hafta içinde kendi kendine iyileşen yaralar genellikle önemli bir hastalık belirtisi değildir. Ancak tekrarlıyorsa çok ağrılı ve rahatsız edici olabilir. Bazen birkaç sene içinde kendiliğinden geçer. Genellikle yaşlandıkça ağız içinde aft çıkışı azalır.
Ağız içinde çıkan yara veya yaralar üç hafta içinde iyileşmezse mümkün olan en kısa sürede bir doktora görünülmelidir.