Skuamöz Hücreli Karsinom 3.714 kere okundu.

Skuamöz Hücreli Karsinom (Squamous cell carcinoma, SCC) insanlarda sık görülen bir deri kanseri türüdür. Yıllar boyunca güneşe maruz kalmış vücut bölgelerinde; en sık baş, boyun ve el sırtı gibi güneş gören yerlerde görülse de; ağız içi, dudak ve cinsel bölge de dahil vücudun herhangi bir bölgesinde Skuamöz Hücreli Karsinom (SHK) oluşabilmektedir.

Deri Kanseri Bulguları Nelerdir?

SHK’den şüphelenmeniz gereken durumlar aşağıdaki gibidir:

• Sert, pürüzlü hissedilen bir şişlik şeklinde başlayabilmektedir. Bunun büyümesiyle kubbe şeklini alıp kabuklanabilir, kanayabilir.
• Yavaş büyüyen düz, kırmızı, pullu egzema görünümünde olabilmektedir. (Buna Bowen hastalığı denir, SHK’nin derine yayılmamış şeklidir.)
• İyileşmeyen veya iyileşip tekrarlayan yaralar şeklinde karşımıza çıkabilmektedir.
• Ayrıca, vücudun herhangi bir yerindeki yara izlerinin veya sürekli devam eden cilt yaralarının üzerinde gelişebilmektedir.
• Skuamöz Hücreli Karsinom nadiren tırnak altında başlar ve büyüyüp tırnağı tahrip eder.

SHK genellikle kanser öncülü olan aktinik keratoz denilen bir oluşum olarak başlamaktadır.

Aktinik keratozdan şüphelenilmesi gereken durumlar ise aşağıdaki gibidir:

• Küçük, pembe, pürüzlü, kuru, pullanan yama veya deride büyüme
• Deride bir yamada kaşıntı veya yanma, hatta sürtününce ağrı, sık sık kuruyan dudaklar ve dudaklarda beyazımsı bir renk olması veya pullu hissedilmesi
• Eğer bazen kanayan, çatlayan siğil benzeri büyümeniz, kanayan ve çatlayan kırmızı yaralarınız, aylardır iyileşmeyen açık yaralarınız, büyüme eğiliminde ortası çökük kenarı yükselmiş yaralarınız varsa mutlaka bir dermatoloğa başvurmalısınız.

Skuamöz Hücreli Karsinom Nedeni Nedir?

SHK’lerin çoğu güneş kaynaklı ya da yapay UV ışınlarına uzun süreli maruziyet nedeniyle olur. Bunun dışında; uzun dönem kanser yapan kimyasallara maruziyet (sigara, katran, arsenikli su, böcek ilacı ve bitki ilaçları), ciddi bir yanık, uzun süredir olan yara ve HPV virüsünün bazı tipleri SHK’ye neden olabilmektedir.

Skuamöz Hücreli Karsinom Kimlerde Olur?

SHK için risk taşıyan kişiler aşağıdaki gibidir:

Fiziksel özellikler: Soluk veya açık renk deriye sahip olanlar; mavi, yeşil, gri göz rengine sahip olanlar; sarışın veya kızıl saçlı olanlar; hemen yanıp bronzlaşamayanlar

Riskli Davranış Biçimleri ve Alışkanlıklar:

• İşte veya normal gündelik yaşamda, güneş koruyucu kullanmadan veya yeterince kapalı olmayan giysilerle dışarıda fazla vakit geçirenler
• Bronzlaşma amaçlı yapay UV ışınlarına sık maruz kalanlar
• Kansere yol açan kimyasallara maruz kalanlar (içilen sudaki arsenik, bazı bitkisel ilaçlar ve böcek ilaçları)
• Sigara içenler
• Aşırı ısıya sürekli maruz kalanlar (elektrikli ısıtıcılara yakın ve uzun süreli temas)

Skuamöz Hücreli Karsinom Tıbbi hikaye: 

• Aktinik keratoz tanısının olması
• Deride şiddetli yanık izinin olması
• Uzun zamandır var olan yara
• Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların alınması
• HPV enfeksiyonu
• X-ray ışınlarına uzun süreli aşırı maruziyet
• Uzun süre PUVA tedavisi alınması (Sedef hastalığı, egzema gibi hastalıklarda bir tedavi yöntemidir)
• Doğuştan olan bazı hastalıklara sahip olunması (Kseroderma pigmentozum, albinizm gibi)

Kesin SHK Olduğumu Nasıl Anlarım?

Her tip deri kanserinde olduğu gibi tek tanı yolu deri biyopsisidir. SHK’den şüphelenip dermatoloğa başvurduğunuzda, doktorunuz muayeneden sonra biyopsi alıp almama kararını verir. 

Biyopsi lokal anestezi ile yapılan kolay bir işlemdir. Bölge lokal anestezi ile uyuşturulduğunda doktorunuz hastalıklı alandan küçük bir miktar deri parçası alır ve bu parça mikroskop altında incelenerek tanı konulur.

Skuamöz Hücreli Karsinom Tedavisi

Tedavi tipi kanserin derinliğine, büyüklüğüne ve yayılıp yayılmamasına bağlıdır. Biyopsi sonrası tanı kesinleştiğinde hangi tedavinin sizin için en uygun olacağına dermatoloğunuz karar verecektir. 

Tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir:

• Eksizyon: Bölge uyuşturularak kalan kanser dokusu bir miktar kanseri çevreleyen normal görünümlü deriyle birlikte kesilip alınır.
• Mohs cerrahisi: Tedavisi zor olan SHK’lerde en iyi tedavi biçimidir. Ancak Türkiye’de yaygın değildir.
• Radyoterapi: Cerrahi uygulanamayacak olan hastalar için kullanılır.

SHK erken dönemde tanınırsa aşağıdaki yöntemler de kullanılabilmektedir:

• Küretaj ve elektrodesikasyon: İki basamaktır. Önce tümör kazınarak temizlenir, sonra kalan kanser hücrelerini yok etmek için elektrik kullanılır.
• Fotodinamik tedavi: Bu tedavide erken dönem deri kanserini uzaklaştırmak için ışık kullanılmaktadır. Önce deriye bir kimyasal uygulanır. Bu kimyasal deride bir süre kalır ve emilir. Sonrasında kanser hücrelerini öldürmek için deri özel bir ışığa maruz bırakılır. Ülkemizde  yaygın bir uygulama değildir.
• İlaçlı kremler: 5-florourasil erken evre SHK’nin tedavisinde uygulanabilmektedir.

Tedavi Olmazsam Ne Olur?

Skuamöz hücreli kanserler bazal hücreli kanserlerden daha fazla büyüme, lenf bezlerine yayılma ve metastaz eğilimi göstermektedir. Ne kadar erken tanı ve tedavi edilirse, tedavi olma ihtimali o kadar artar. Büyümesine izin verildiği zaman bu kanser derine gidebilir ve dokuyu hatta kemiği tutabilir.

Bazı olgularda SHK lenf nodlarına (bezelere) ve vücudun diğer bölümlerine yayılabilir (metastaz). Bu durum ciddi sağlık problemlerine neden olur. Bu nedenle erken tanı ve tedavi hayat kurtarıcıdır.

Bir Kez Skuamöz Hücreli Karsinom Geçirdiysem Sonrasında Nasıl Davranmalıyım?

SHK geçiren herhangi biri diğer deri kanserleri açısından da yüksek riske sahiptir. Bu nedenle SHK geçiren hastalar dermatologlar tarafından düzenli takiplerine devam etmelidir. Ayrıca hasta deri kanseri gelişimi açısından kendi kendini muayene etmeyi de öğrenmelidir.

Deride büyüyen, kanayan veya herhangi bir şekilde değişen bir oluşum görülürse acilen dermatoloğa başvurulmalıdır.

SHK’den Nasıl Korunmalıyım?

Skuamöz Hücreli Karsinom’dan korunmak için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz:

• SHK'den korunmak için güneşten ve bronzlaşmaktan kaçınılmalıdır.
• Yaz, kış mutlaka güneş koruyucu ve yine güneş koruması sağlayan dudak merhemi kullanılmalıdır.
• Güneş koruyucu; en az 30 SPF koruma faktörlü, geniş spektrumlu (UVA/UVB), suya dayanıklı olmalıdır. Dışarı çıkmadan 15 dakika önce elbiseyle kaplı olmayan vücudunun her bir bölümüne uygulanmalı ve 2 – 3 saatte bir güneş koruyucu yenilenmelidir.
• Geniş kenarlı şapka kullanılmalıdır.
• Uzun kollu giysi ve pantolon giyilmelidir. Ayrıca göz etrafındaki deriyi korumak için güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
• Güneşin en güçlü olduğu 10 – 14 saatleri arasında dışarıya mümkün olduğunca çıkılmamalıdır.
• Güneşe maruziyetin büyük kısmı çocukluk çağında meydana geldiğinden ilerde skuamöz hücreli karsinom gelişmemesi için çocuklar da güneşten korunmalıdır.
• Sigara ve alkol kullanımı dudakta ve ağız içinde skuamöz hücreli kanser gelişimini artırdığı için alkol ve sigara bırakılmalı veya kullanımı sınırlandırılmalıdır.
• Cinsel bölgede kanser gelişimini engellemek için; HPV enfeksiyonu bulaş riskini azaltmak amacıyla kondom kullanımı önerilmektedir. Cinsel partner sayısı arttıkça HPV bulaş ihtimali de artmaktadır.