Melanom 2.191 kere okundu.
Melanom deri kanserinin en tehlikeli tipidir. Derinin herhangi bir yerinde, ağızda, burunda, genital bölgede veya el ve ayak içlerinde oluşabilmektedir. Hızla vücudun diğer alanlarına yayılabilir ve yayıldığı zaman ölümcül olabilir.
Melanom Nedir?
Derideki normal melanosit hücrelerinin (deriye rengini veren melanin dediğimiz maddeyi üreten hücreler) kanser hücresine dönüşmesi ve kontrolsüz büyümesi ile oluşmaktadır.
Vücudunuzda diğerlerinden farklı bir ben gördüğünüzde veya yeni bir ben ortaya çıktığında; mevcut bende kanama, kaşıntı, renginin koyulaşması veya açılması durumunda mutlaka bir dermatoloğa başvurunuz. Çünkü melanomun tedavisinde en önemli basamak erken tanıdır.
Melanom Bulguları Nelerdir?
Genellikle siyah ya da kahverengi bir bene benzer. Melanom düşündüren bulgular İngilizce kelimelerin baş harflerinden oluşan ABCDE kriterleri ile özetlenmiştir. Erken tespit edilmesinde en önemli olan nokta, vakit ayırıp cildinizdeki benleri ABCDE kriterlerine göre incelemenizdir.
A-Asimetri (Asimetri): Bir yarının diğer yarıdan farklı görünmesidir.
B-Border (Sınırlar): Düzensiz sınırlı, kenarların belirgin olmamasıdır.
C-Color (Renk): Kahverengi ve siyah renk çeşitliliği, bazen de kırmızı, beyaz ve mavi renklerin varlığıdır.
D-Diameter (Çap): Çapı genellikle 6 mm’den büyüktür. (Kurşun kalem arkasında silgi boyutu) Ancak küçük olan lezyonlar da bulunmaktadır.
E-Evolution(Değişim): Yakın zamanda çapında artış olması, şekil ve rengin değişmesini ifade etmektedir.
Vücudunuzdaki bir bende ya da lekede ABCDE kriterlerinden herhangi birini saptarsanız vakit kaybetmeden bir dermatoloğa başvurunuz.
Görülebilen melanom bulguları aşağıdaki gibidir:
- Bende büyüme
- Vücudunuzdaki diğer benlerden farklı ya da anormal görünüm
- Tuhaf şekilli, düzensiz ya da belirsiz sınırları olan, farklı renkler içeren ben
Hissedilen bulgular:
- Geçmeyen kaşıntı
- Kanama
- Ağrı (Ancak bu bulgular erken evrelerde ortaya çıkmayabilirler)
Melanomun Nedenleri
Melanom'un gelişmesinde ultraviyole radyasyonu (UVR) gibi çevresel faktörlerin (güneş, solaryum, bronzlaştırıcı kabinler) ve ailesel olgularda olduğu gibi genetik faktörlerin her ikisi birlikte rol oynamaktadır.
Melanom Tanısı Nasıl Konur? Testi Var mı?
Dermatoloğunuz tüm vücudunuzdaki benleri ve lekeleri muayene eder. Ardından şüpheli lezyon var ise dermoskop denilen cihaz ile benlerinizi daha ayrıntılı inceler.
Dermatolog melanomdan şüphelenirse beninizin tamamını veya bir parçasını çıkararak mikroskop ile incelenmesi için patolojiye gönderir. Bu işleme biyopsi denir.
Biyopsi hızlı ve güvenilir bir yöntemdir ve biyopsi olmadan melanom tanısı konulamaz. Bir ben çıkarıldığında yayılacağı inancı kesinlikle yanlıştır.
Biyopsi sonucu, hastanın melanomu olup olmadığı ve eğer varsa evresi hakkında bilgi vermektedir.
Melanom Evrelemesi Nedir?
Evreleme, kanserin derinliği ve diğer organlara yayılma derecesi ile belirlenmektedir. Evreleme için bazı hastalarda lenf bezi biyopsisine, ultrasona, akciğer grafisine, bilgisayarlı tomografi ve MR, PET gibi testlere ihtiyaç duyulabilmektedir.
Kimlerde ve Neden Gelişir?
Herkes melanoma yakalanabilir. Ancak siyahilerde ve esmerlerde de gelişmekle beraber açık tenli kişilerde daha çok görülmektedir.
Bazı insanlarda melanom gelişme riski diğerlerine göre daha yüksektir. Bunlar:
- Açık renk derili, açık renk gözlü (mavi/yeşil), açık renk saçlı (sarı/kızıl) kişiler
- Güneş ışınlarına hassas deri (çillenmeye yatkınlık, kolay güneş yanığı gelişen, zor bronzlaşan)
- 50’den fazla sayıda ve çapı 5 mm den büyük benleri olan, doğuştan benleri olan, anormal görünüşlü benleri olan kişiler
- Solaryum, bronzlaştırıcı kabinler ve floresan ışığı gibi yapay ışık kaynaklarını kullanan kişiler
- Çocukluk döneminde şiddetli güneş yanığı olan kişiler
- Aile öyküsü: Aralarında kan bağı bulunan en az iki kişide melanom olması
- Baskılanmış bağışıklık sistemi
- Daha öncede başka bir deri kanseri ya da melanom geçirmiş kişiler
Melanom Nasıl Tedavi Edilir?
Melanom tedavisi; melanomun evresine (deri içindeki derinliğine, vücudun diğer organlarına yayılma derecesine), hastanın yaşına ve diğer sağlık problemlerine dayanarak planlanmaktadır.
Tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir:
- Cerrahi: Genellikle cerrahi olarak tüm kanser dokusunun çıkarılması ile tedavi edilir.
- Lenfadenektomi: Cerrahi olarak lenf bezlerinin çıkarılıp, melanomun iç organlara yayılıp yayılmadığının saptanmasıdır.
- İmmunoterapi: Hastanın bağışıklık sistemine kanserin ilerlemesini durdurmak için savaşmasında yardımcı olan ilaçların kullanılmasını ifade etmektedir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldüren ilaçların kullanılmasıdır.
- Radyoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için radyasyon kullanılmasıdır.
Tedavi Sonrasında Takip Gerekli mi?
Tedavi sonrasında melanomun tekrarlaması veya yeni melanom oluşması açısından dermatolog ve onkolog tarafından belirli aralıklarla takip şarttır. Her kontrol muayenesinde cildinizin tamamı muayene edilir ve lenf bezlerine bakılır. Gerekirse kan testleri ve görüntüleme testleri istenmektedir.
Her ay kendi cildinizi, tırnaklar, genital bölge, saçlı deri, el ve ayaklar dahil olmak üzere inceleyiniz. Yeni oluşan bir ben ya da ABCDE kriterlerine göre farklı görünen bir ben varsa vakit kaybetmeden dermatoloğa başvurunuz.
Öneriler
Melanomdan korunmak için;
- Saat 10:00 ile 15:00 arasında güneş altında durmaktan sakınınız.
- Solaryum, bronzlaştırıcı kabinler kullanmayınız.
- Her gün güneş koruyucu krem kullanınız.
- Değişen benlerinizi göstermeye veya ailede melanom öyküsü varsa düzenli dermatoloğa ben muayenesine gidin
Güneş koruyucu kullanırken dikkat etmeniz gerekenler aşağıdaki gibidir:
- Bulutlu, yağmurlu ve karlı havalarda da güneş koruyucu krem kullanın.
- En az 30 SPF içerikli güneş koruyucu kullanın.
- Dışarı çıkmadan 20 dk önce kıyafetinizin kapatmadığı yerlere güneş koruyucu krem uygulayın.
- Dışarıda uzun süre kalacaksınız 2 saatte bir güneş koruyucu kreminizi tekrarlayın.
- Melanom gözde de gelişebileceği için güneş gözlüğü kullanın.