Güneş kremlerinin sağlığa zararı var mı? 1.588 kere okundu.
Güneş kremleri, güneşin zararlı etkilerine karşı korunma sağlamak için yaygın olarak kullanılan ürünlerdir. Ancak, bazı insanlar güneş kremlerinin içerdiği kimyasallar ve diğer bileşenler nedeniyle zararlı olduğunu düşünmektedir. Peki, güneş kremi gerçekten sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olur mu?
Güneş Kremi Nedir?
Güneş kremi, cilt üzerindeki zararlı güneş ışınlarının neden olduğu güneş yanığı, cilt kanseri, cilt yaşlanması ve diğer cilt hasarlarını önlemek veya azaltmak için kullanılan bir kozmetik üründür. Ultraviyole (UV) ışınlarına karşı koruma sağlamak amacıyla cilde uygulanmaktadır.
Güneş ışınları, UV-A ve UV-B olmak üzere iki ana türde gelmektedir. UV-A ışınları, derinlere nüfuz ederek cilt yaşlanması ve kırışıklıklara neden olabilmektedir. UV-B ışınları cilt yanıklarına ve cilt kanserine yol açabilmektedir. Dolayısıyla güneş kremi, bu zararlı UV ışınlarının cilt üzerindeki etkilerini azaltmak için kullanılan bir filtre görevi görmektedir.
Güneş kremlerinin içeriğinde, kimyasal veya mineral bazlı bileşenler bulunmaktadır. Kimyasal filtreler, cildin zarar görmesini engellemektedir. Mineral bazlı filtreler ise güneş ışınlarını yansıtarak cilt üzerinde bir bariyer oluşturmaktadır.
Güneş Kremi Neden Kullanılmalıdır?
Aşağıdaki faydalarından dolayı güneş kremi mutlaka kullanılmalıdır:
- Güneş yanığını önler: Güneşin UV-B ışınları cildin en üst tabakasına nüfuz ederek güneş yanığına yol açabilmektedir. Güneş kremleri, bu zararlı ışınları absorbe ederek veya yansıtarak cildi yanmaya karşı korumaktadır.
- Cilt kanserini önler: Uzun süreli güneş maruziyeti cilt kanseri riskini artırabilmektedir. Güneş kremleri, UV ışınlarının cilt hücrelerine zarar vermesini engeller ve böylece cilt kanseri riskini azaltır.
- Cilt yaşlanmasını geciktirir: Güneş ışınlarının cilde olan zararlı etkisi cilt yaşlanmasına neden olmaktadır. Güneş kremi, cildi bu UV hasarlarından koruyarak cilt yaşlanmasını geciktirmektedir.
- Pigmentasyon sorunlarını azaltır: Güneşe aşırı maruz kalma, ciltte pigmentasyon sorunlarına yol açabilmektedir. Güneş kremi kullanarak cildinizi UV ışınlarının neden olduğu lekelenme, kahverengi lekeler ve ciltte renk değişiklikleri gibi sorunlardan koruyabilirsiniz.
- Cilt sağlığını korur: Güneş kremi kullanmak, cildin sağlığının korunmasına yardımcı olmaktadır.
Güneş Kremleri Zararlı mıdır?
Güneş kremleri 1928’lerden beri kullanılmaktadır. Ancak kimyasal filtreli güneş kremlerinin (avobenzon ve oksibenzon içerenler) insan idrarında tespit edildiği çalışma medyada paylaşılmış ve insanlarda endişe yaratmıştır. Ancak yapılan araştırmalarda insanlarda zararlarına dair herhangi bir bulgu saptanmamaktadır.
Sıçanlarda yapılan araştırmada, sıçanların kilosu başına 1,5 gram oksibenzon yutturulduğunda 4 gün sonra sıçan rahimlerinde büyüme görülmüştür. Ama bu deney insanlara genellenememektedir. Çünkü güneş kremleri hem yutulmamaktadır hem de günde 90 gram güneş kremi kullanmak pratikte uygun değildir. Bu miktarda güneş kreminin benzer sistemik emilime uğraması için 200 yıl gerektiği saptanmıştır.
Avobenzon içeren güneş kremleri ise deriden sadece %1 emilmektedir. Bu miktarın insan hormonlarını etkilediğine dair bir sonuç bulunmamaktadır.
Çinko oksit ve titanyum dioksit içeren fiziksel (mineral filtreli) kremler güneş ışığını yansıtmaktadır. Aynı zamanda deriden emilmemektedir.
Sonuç olarak güneş kremlerinin insan vücuduna zararlı olduğuna dair herhangi bir veri bulunmamaktadır.
Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmanın hem kronik kümülatif (yani bronzlaşmak) hem de güneş yanığının deri kanseri, cilt yaşlanmasının hızlanması, güneş lekeleri gibi birçok yan etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle güneş kremleri tek başına kullanılmamalıdır. Fiziksel bariyerlerle birlikte (şapka, güneş gözlüğü, şemsiye, gölgede kalmak gibi) kullanılmalıdır. Güneş kremlerinin şimdiye kadar kanıtlanmış sağlığa zararı bulunmamaktadır.
Güneş Kremi ve D Vitamini İlişkisi
D vitaminin %30’u gıdalarla alınmaktadır. Güneşten alınan kısmı için UV indeksinin 2 ve altında olduğu akşamüstü ve sabah saatlerinde limitli sürelerle güneşlenilmelidir. Endokrin ve pediatri dernekleri 5 yaşına kadar sürekli ve erişkinlerde de kış aylarında dışarıdan D vitamini takviyesi alınmasını önermektedir.
D vitamini düzeyi ise düzenli güneş kremi kullanan ve kullanmayanlar arasında karşılaştırılmış ve fark saptanmamıştır. Bu yayınları yazının sonunda bulabilirsiniz.
Okumalar:
Neale, R. E., Khan, S. R., Lucas, R. M., Waterhouse, M., Whiteman, D. C., & Olsen, C. M. (2019). The effect of sunscreen on vitamin D: a review. British Journal of Dermatology, 181(5), 907-915.
Green, A. C., & Williams, G. M. (2007). Point: sunscreen use is a safe and effective approach to skin cancer prevention. Cancer Epidemiology and Prevention Biomarkers, 16(10), 1921-1922.
Burnett, M. E., & Wang, S. Q. (2011). Current sunscreen controversies: a critical review. Photodermatology, photoimmunology & photomedicine, 27(2), 58-67.
