Uyuz Hastalığı (Skabiyez, Gale) 22.519 kere okundu.

Uyuz, akar denilen parazitler nedeniyle oluşan kaşıntılı deri hastalığıdır. Bu akarlar, direkt temasla kişiler arasında bulaşmaktadır.
post

Uyuz hastalığı, akar denilen parazitler nedeniyle oluşan şiddetli kaşıntılı bir deri hastalığıdır. Zaman zaman ülkemizde de salgınlar olmaktadır. Kişisel temizliğe bakılmaksızın, bu hastalık her yaşta ve her cinsiyette görülür. Günümüzde, basit bir tedaviyle kolayca tedavi edilebilmektedir.

Uyuz Hastalığı Sebepleri Nelerdir?

Uyuza sebep olan akar, direkt temasla kişiler arasında bulaşmaktadır. Akar, insan derisi dışında 48 - 72 saat hayatta kalabilir. Bu nedenle ortak kullanılan çarşaf ve kıyafetlerden de bulaşabilmektedir. Yeni bulaşmış kişide kaşıntı gelişene kadar genellikle 2 - 8 hafta geçer.

Uyuzun, düşük sosyoekonomik düzey, özen gösterilmeyen çocuk veya pislikle ilgisi yoktur. Dolayısıyla herkeste görülebilmektedir.

  • Uyuz, özellikle küçük çocuğu olan anneler, çocuklar ve bakım evlerinde kalan yaşlılar gibi yakın teması olan kişilerde görülmektedir. Aynı evde yaşayan tüm aile bireyleri risk altındadır ve tedavi edilmelidir. Kişinin seksüel partneri risk altındadır ve tedavi edilmelidir.
  • Birlikte yaşanılan koğuşlar, bakımevleri, huzurevleri, öğrenci yurtlarında salgınlar görülebilmektedir.
  • Uyuz hastalığı; AIDS, kanser hastalarına ve yaşlılara daha kolay bulaşmaktadır. Aynı zamanda daha şiddetli seyretmektedir.

Uyuz Hastalığı Bulguları Nelerdir?

En erken ve en sık belirti özellikle gece görülen kaşıntıdır. Uyuzun erken dönem bulguları;

  • Kızarıklık
  • Küçük kırmızı şişlikler
  • Çok küçük ısırıklar veya sivilceler

Daha ilerlemiş durumlarda deride kabuklanma veya pullanmalar oluşmaktadır.

Uyuz Hastalığı Vücudun Hangi Bölgelerinde Görülür?

Uyuz genellikle;

  • Parmak araları,
  • Dirsek,
  • Bilek,
  • Kalça veya bel çizgisi,
  • Meme ucu çevresi veya
  • Penis gibi kıvrım yerlerinde başlamaktadır.

Akarlar ise genellikle;

  • Saat,
  • Bilezik,
  • Yüzük takılan bölge ve
  • Tırnak altı gibi yerlerde saklanmaktadır.

Çocuklarda daha yaygın bir kaşıntı gözlenmektedir. Yayılım; vücudun geri kalan bölgeleri, avuç içi, ayak tabanı ve saçlı deriyi de içine alabilir. Tüm gece süren kaşıntı nedeniyle çocukta yorgunluk ve huzursuzluk görülebilir.

Tanı Nasıl Konulur?

Doktor muayenesi ile tanı konulmaktadır. Dermatologlar, bu akarın deride açtığı tünelleri tespit edebilir ve genellikle sadece deri muayenesi ile uyuz tanısı konulabilmektedir.

Eğer dermatolog şüphe duyarsa ağrısız, basit bir testle uyuz tanısı koyabilir. Test, şüphelenilen lezyona mineral yağ damlatılması sonrasında, bisturiyle kazıma işlemini takip eden mikroskobik incelemedir. Tanı, akarın kendisi veya yumurtaların görülmesi ile konulmaktadır.

Uyuz Hastalığı Tedavisi

Uyuz;  %5 permetrin içeren kremler ile kolay ve hızlı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Bu krem; kuru deri, boyundan aşağısı, avuç içi, ayak tabanları, tırnak dipleri ve parmak aralarını da kapsayacak şekilde tüm vücuda uygulanmalıdır. Daha sonra 8 - 14 saat kadar beklenip yıkanmalıdır. Bir hafta sonra tedavinin tekrarlanması önerilmektedir.

%5 permetrin içeren krem, hafif yanma ve batma hissi yapabilir. Tüm lezyonlar tedaviyi takip eden 4 hafta içinde tamamen iyileşmelidir. İyileşme gerçekleşmez veya yeni bölgelerde çıkmaya devam ederse mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.

Sülfür çözeltileri ve dermatologunuzun hazırladığı karışımlar diğer özel tedavi seçenekleridir.

Uyuz tedavisinde en kritik faktör; akardan kurtulmaktır. Bu nedenle, kaşınsın ya da kaşınmasın aile içindeki her birey ve seksüel partner aynı zamanda tedavi edilmelidir. Tedavi edilecek grup temas derecesine göre, yakın arkadaşlar ve okul arkadaşlarını da kapsamalıdır. Risk altındaki topluluğun tedavisi olası bir salgını engellemek için oldukça önemlidir.

Öneriler

Uyuz hastalığı için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz.

  • Tedavi olmadan, uyuzdan kurtulamazsınız! Mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
  • Uyuz hastalığı geçiren kişiyle yakın temasta bulunan herkes aynı zamanda tedavi edilmelidir.
  • Uyuz ilacını sürmeden önce vücudunuz temiz olmalıdır. Kuru deriye yedirilerek sürülmelidir. Boyundan, ayak parmaklarına kadar sürülmeyen alan bırakılmamalı ve ilaç mutlaka 8-14 saat bekletilmelidir.
  • Tedavi sonrası tüm çarşaf, havlu ve giysiler mümkün olan en yüksek derecede makinede yıkanmalıdır.
  • Yıkanamayan çarşaf veya kıyafetler kuru temizlemeye verilmeli veya 1 hafta plastik torbada ağzı kapalı şekilde bekletilmelidir.
  • 1 haftadan uzun süre boyunca vücuda temas etmemiş olan eşyaların yıkanmasına gerek yoktur. Fakat emin değilseniz mutlaka yıkamalısınız.
  • Tedaviye başladığınız gün tüm evi, koltukları ve çantalarınızı süpürmelisiniz.
  • Ev yapımı ilaçlarla tedaviye kalkışmamalısınız.
  • Çamaşır deterjanı, sert sabunlar veya çamaşır suyu uygulanmamalıdır. Çünkü bu gibi uygulamalar sadece durumu ağırlaştırmaktadır.
  • Evdeki hayvanınızı tedavi etmenize gerek yoktur. Çünkü insanlarda yaşayabilen uyuz paraziti hayvanlara bulaşamaz.
  • Steroidli kremler kaşıntınızı başta azaltıyormuş gibi hissettirse de uyuz hastalığını artırabilmektedir. Bu nedenle doktorunuza danışmadan hiçbir krem kullanmamalısınız.