Sivilce (Akne) Nedir? Neden Olur? 1.541 kere okundu.
Neredeyse herkes yaşamının herhangi bir döneminde sivilce sorunundan muzdarip olmaktadır. Yaygın olarak yüz bölgesinde oluşması da kişilerin estetik kaygı yaşamasına neden olmaktadır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişen sivilce, bazı durumlarda kendiliğinden geçebildiği gibi bazı durumlarda ise tedavi gerektirmektedir.
Sivilce (Akne) Nedir?
Cildin sebase bezlerinden (yağ bezleri) kaynaklanan yağlı sekresyonlar kıl foliküllerinin küçük delikleri (tıkanmış gözenekler) tıkamasıyla akne oluşumu başlamaktadır. Açıklıklar büyük ise, tıkanmalar siyah nokta formunu alır. Bunlar koyu renk merkezli küçük, düz noktalardır. Açıklıklar küçük ise tıkanmalar beyaz nokta biçiminde olmaktadır. Bunlar da küçük, deri rengi kabarıklıklardır. Her iki tıkalı gözenek tipinde de şiş, yumuşak iltihaplı sivilceler veya daha derin topaklar ve nodüller gelişebilmektedir. Şiddetli akne vakalarında (kistik akne) cilt yüzeyinin altında, bazen enfekte ve hassas olan sert şişlikler şeklinde nodüller oluşmaktadır.
Sivilce problemi büyük ölçüde ergenlik döneminde ortaya çıkan bir cilt hastalığıdır. Ancak tüm vakaların yaklaşık %20'si yetişkinlerdir. Akne genellikle ergenlik çağında 10-13 yaşları arasında başlamaktadır. Yağlı ciltli insanlarda daha kötü olma eğilimindedir. Ergenlik sivilceleri genellikle beş ila on yıl sürer. Normalde 20'li yılların başlarında sonlanmaktadır. Her iki cinsiyette de görülür. Ancak ergen erkeklerde daha şiddetli olma eğilimindedir. Kadınlarda 30'lu yaşlarında ve sonrasında hafif ve orta şiddetli akne oluşumu erkeklerden daha fazladır.
Akne lezyonları en yaygın yüzde oluşur. Ancak boyun, göğüs, sırt, omuz ve üst kollarda da görülür. Popüler inancın aksine, sivilceler zararlı bir diyet ve zayıf hijyen sebebi ile oluşmaz. Sivilcenin asıl sebebi kalıtımsal yatkınlık ve hormonlardır. Çikolatadan vazgeçmek ya da yüzünüzü günde 10 kez fırçalamak akne problemine yatkınlığınızı değiştirmez.
Sivilce Neden Olur?
Aknenin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak stresin sivilceyi şiddetlendirdiği düşünülmektedir. Akneye neden olan faktörler aşağıdaki gibidir:
- Hormonlar: Ergenlerde sivilce, hormon üretimindeki artış ile başlamaktadır. Ergenlik döneminde hem erkek hem de kızlar yüksek oranda androjen üretirler. Erkek seks hormonları testosteron içerir. Testosteron cildin yağ bezlerinde daha fazla sebum üretilmesi için vücuda sinyal gönderir. Bu nedenle sivilce problemine erkeklerde daha sık rastlanmaktadır.
- Bakteriler: Aşırı sebum kıl folikül açıklıklarını; özellikle yüz, boyun, göğüs ve sırtta olanları tıkamaktadır. Tıkalı foliküllerde de bakteriler gelişir. Bu, aynı zamanda "komedon" olarak da bilinen siyah nokta veya beyaz noktaları oluşturur. Bazen bu tıkanıklık, folikül duvarının kırılmasına neden olur. Bu olduğunda sebum, yakınındaki dokulara sızar ve püstül veya papül oluşturur. Buna iltihaplı akne denir. Büyük, yumuşak püstüller nodül olarak adlandırılmaktadır.
- Doğum kontrol hapının türüne bağlı olarak; oral kontraseptifler bazı kadınlarda sivilceleri tetikleyebilir. Bazılarında ise sivilceleri bastırabilir. Bazı enjekte edilen doğum kontrol ilaçları ve intrauterin doğum kontrol cihazları (RİA, spiral) akneye neden olabilmektedir. Sporcular tarafından alınan steroidler de şiddetli aknelere neden olabilmektedir. Bu nedenle gençlik yıllarında hiç sivilcesi çıkmayıp yetişkin dönemlerinde inatçı sivilceleri oluşan kişilerle karşılaşılabilmektedir.
Aknenin Belirtileri Nelerdir?
Sivilce belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Ciltteki kalıcı, tekrarlayan kırmızı lekeler veya şişlikler akne olarak bilinmektedir. Şişlikler iltihaplanabilir ve püy ile dolabilir.
- Ortasında açık gözenek olan siyah noktalar
- Yüzeye açılımı olmayan derinin altındaki küçük beyaz kabarıklıklar
- Püy ile dolu kırmızı şişlikler ve topaklar
- Cilt altında iltihaplanan, sıvı dolu ve genellikle hassas nodüller veya topaklar; bu nodüller 2,5cm kadar genişlik gösterebilmektedir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Doktorunuza başvurmanız gereken durumlar aşağıdaki gibidir:
- Akne sizi mutsuz ya da rahatsız ediyorsa
- Akneniz iz bırakıyorsa
- Akne koyu renkli lekelere sebep oluyor ise
- Cildinizin altında nodüller üretecek ve kalıcı, inatçı olan şiddetli sivilceye sahipseniz bir dermatoloğa başvurmanız gerekmektedir.
Dermatoloğunuz durumu kontrol etmek ve kalıcı izleri önlemek için ilaçlar reçete edebilir. Sivilceleriniz dermokozmetik tedavilere cevap vermiyorsa tıbbı tedaviye ihtiyacınız olabilir.
